उद्योजकांचा जन्म - धीरूभाई अंबानी | Entrepreneur born - Dhirubhai Ambani

उद्योजकांचा जन्म - धीरूभाई अंबानी | Entrepreneur born - Dhirubhai Ambani गुजरात हे भारतातील एक राज्य आहे. येथे मोग बनिया नावाचा एक समुदाय राहतो. धीरूभाई अंबानी यांचा जन्म येथे झाला. गुणवत्ता व गुणवत्तेच्या जोरावर त्यांनी देशातील उद्योग अग्रेसर केले. सत्य आणि अहिंसेच्या माध्यमातून सत्याग्रहाद्वारे भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी लढा देणारे राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांचा जन्म येथे झाला. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी हे देखील गुजरातचे आहे.

अगदी सामान्य कुटुंबात जन्मलेल्या धीरूभाईंच्या चिकाटीने व धडपडीने आपल्या उद्योगाला जागतिक पातळीवर प्रसिध्दी मिळवून देण्याची कहाणी आपणा सर्वांना प्रेरणा देणारी आहे.

धीरूभाई अंबानी जन्म आणि बालपण | Birth and childhood of Dhirubhai Ambani

गुजरातमधील जुनागड जिल्ह्यात चोरवाड नावाचे एक गाव आहे. या गावात एका शाळेच्या शिक्षकाच्या घरी २ डिसेंबर 1932 रोजी एका मुलाचा जन्म झाला. हिराचंद्र गोवर्धनदास अंबानी नावाच्या शालेय शिक्षकाने आपल्या पाचव्या मुलाचे नाव धीरजलाल ठेवले.

धीरजलाल यांना दोन मोठे भाऊ आणि दोन बहिणी होत्या. रमणिक भाई आणि नटूभाई हे त्यांचे भाऊ आणि निळूबेन आणि पुष्पाबेन या त्यांच्या बहिणी आहेत. धीरूभाईचे वडील शालेय शिक्षक असल्याने त्यांचा पगार खूपच कमी होता. धीरूभाईंना उर्वरित शाळेतील काही दिवस काम करून पैसे कमवायचे होते.

कोणताही व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, ग्राहकाला काय हवे आहे? हे शोधणे ही मुख्य गोष्ट आहे.

Mumbai-The-City-of-Dreams

मॅट्रिक उत्तीर्ण झाल्यानंतर त्यांना शिक्षण सोडावे लागले. जेव्हा धीरूभाई मॅट्रिक उत्तीर्ण झाले तेव्हा त्यांचे वडील मरण पावले. वडिलांच्या निधनानंतर घराची सर्व जबाबदारी धीरूभाई आणि त्याचा भाऊ यांच्यावर पडली. त्यावेळी गुजरातमधील लोकांसाठी मुंबई हा एकमेव पर्याय होता. धीरूभाईंना खात्री होती की त्यांनी मुंबईत निराश होणार नाही, ज्यामुळे त्यांच्यासारख्या बर्‍याच लोकांना रोजगार मिळाला आहे. परंतु हे वेगळंच घडलं, धीरूभाईंना मुंबईत नोकरी मिळाली नाही.

गावातील लोकांना वाटले की धीरूभाईंनी आपल्या मोठ्या भावासारखे अदेनला जावे. अरबी वाळवंटात अडेनच्या आखातीमध्ये एक छोटे पण महत्वाचे बंदर आहे. येमेन, जगातील सर्वात लहान देश, तेलाने समृद्ध आहे. इंग्लंड आणि ऑस्ट्रेलियासारख्या देशांसाठी येमेन हे आंतरराष्ट्रीय व्यापार केंद्र आहे. वैशिष्ट्य म्हणजे अदेनमधील बर्‍याच अरब कंपन्या केवळ भारतीयांना कामावर ठेवतात.

एडनला आल्यावर त्याला नोकरी मिळाली. त्याचा सुरुवातीचा पगार दरमहा 150 रुपये आहे. परंतु तो मनापासून नोकरीवर समाधानी नव्हता. रॉयल डच कंपनीने सर्व प्रकारच्या पेट्रोलियम वस्तू घाऊक दरात पुरवल्या. शिल. धीरूभाई यांना या कंपनीत पेट्रोल विक्री सहाय्यक म्हणून नोकरी मिळाली. त्याचा प्रारंभिक वेतन दरमहा 300 रुपये आहे.

आपल्याला काय माहित नाही हे जाणून घ्या धीरूभाईंनी हा नियम आत्मसात केला. गुजरातहून अडेन येथे आलेल्या प्रवीणभाई ठक्कर यांनी धीरूभाईंच्या स्वप्नांना पंख दिला. धीरूभाई स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचे स्वप्न पाहत होते तेव्हापर्यंत त्यांच्याकडे आवश्यक भांडवल नव्हते.

अधिक वाचा : अझीम प्रेमजी मराठी माहिती | Azim Premji biography in Marathi

अधिक वाचा : स्टीव जॉब्स यांची माहिती |  Steve Jobs Biography in Marathi

विश्वासाची सुरुवात | The beginning of faith/Trust

धीरूभाई यांचे भाऊ आणि प्रवीणभाई ठक्कर यांनी भागीदारीने व्यवसाय सुरू केला. पुढील काही वर्षांत प्रवीणभाई यांनी स्वतंत्र स्टोअर सुरू केले. प्रवीणभाईंनी धीरूभाई यांना उद्योगपती बनण्यास मदत केली. प्रवीणभाईंनी सुरू केलेल्या स्टोअरचे नाव रिलायन्स होते. विश्वास म्हणजे विश्वासार्ह. धीरूभाईंनी प्रवीणभाईंनी दिलेले नाव खूपच आवडले.

Dhirubhai Ambani success story

म्हणून धीरूभाईंनी ठरवले की जेव्हा त्यांनी व्यवसाय सुरू केला तेव्हा त्याचे नाव रिलायन्स reliance ( the beginning of Reliance) असेल. सन 1957 मध्ये धीरूभाई वडील झाले. त्याचा मुलगा अदन येथे जन्म झाला आणि त्याचे नाव मुकेश.

स्वत: चा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी तो मुंबईत आला. पश्चिम देशात तूरिक, आले, लवंग आणि इतर भारतीय मसाल्यांची मागणी आहे, म्हणून धीरूभाईंनी निर्यातदार होण्याचा निर्णय घेतला. enterprenationship of Dhirubhai Ambani

अंबानींच्या व्यवसायाचे पहिले कार्यालय 350 घनफूट होते.

मसाल्यांची निर्यात करत असताना धीरूभाईंनी गुलाबांसाठी मातीची निर्यात करण्यास सुरवात केली. एक संधी म्हणजे त्यांना मिळालेला भारत सरकारचा धोरणात्मक निर्णय होता. या आफ्रिकन देशांना कपड्यांच्या निर्यात करणार्‍यांना सवलती आणि काही भत्ते देण्याचा निर्णय भारत सरकारने घेतला होता. त्यानंतर धीरूभाईंनी कपड्यांची निर्यात करण्याचा निर्णय घेतला.

Reliance-Commercial-Corporation

चंपकलाल थमानी यांच्याबरोबरच धीरूभाईंनी आपला व्यवसाय वाढवत ‘रिलायन्स कमर्शियल कॉर्पोरेशन’ Reliance Commercial Corporation या कंपनीचे नाव बदलले. धीरूभाई एक व्यावसायिक होते ज्यांना कधीच समाधान नव्हते.

आता धीरूभाईंना स्वतः उद्योजक व्हायचे होते. वस्त्र उद्योगावर त्याचा आधीपासूनच लक्ष असल्याने त्याने वस्त्रोद्योग सुरू करणे स्वाभाविक होते. त्यांनी अहमदाबादपासून २० किमी अंतरावर नरोदा येथे कापड गिरणी सुरू केली. यावेळी त्यांनी एका कापड गिरणीत २ lakh लाखांची गुंतवणूक केली आणि त्याचे नाव बदलून रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड ठेवले.

  .

रिलायन्स टेक्सटाईल म्हणून ओळखले जाणारे नरोदा मिल टेक्स्टाईल जागतिक बाजारात लोकप्रिय नाव बनले आहे.

अधिक वाचा : उद्योजकांचा जन्म - रेणुका आराध्य | Entrepreneur born - Renuka Aradhya

शेअर बाजारात धीरूभाई अंबानी reliance industries share price

1977 मध्ये धीरूभाईंनी प्रथम २.8 दशलक्ष शेअर्सची विक्री केली आणि दहा रुपयांच्या समभागांची किंमत लगेचच विकली. जानेवारी 1978 मध्ये जेव्हा भागधारकांची यादी तयार केली गेली, तेव्हा समभागांची बाजारभाव 23 रुपये होती.

Reliance-Industries-Limited-Logo

अशा प्रकारे, काही दिवसांतच 60,000 सामान्य लोकांनी रिलायन्समध्ये गुंतवणूक केली आणि रिलायन्सची राजधानी रु. 28 दशलक्ष. सन 1999 मध्ये धीरूभाई अंबानी यांना २० व्या शतकातील सर्वोत्कृष्ट उद्योगपती म्हणून घोषित करण्यात आले.

अधिक वाचा: How to stay positive during Corona period? in Marathi | कोरोना काळात सकारात्मक कसे राहावे?

धीरूभाई अंबानी व्यावसायिक वादळ

धीरूभाईविरूद्ध पहिले वादळ 1982 मध्ये होते. व्ही.पी. सिंग वित्तमंत्री असताना धीरूभाईंच्या बाबतीत दुसरे वादळ उठले होते. 1980 च्या दशकात धीरूभाईंच्या सहनशक्तीचा अंत होता. या दशकात धीरूभाईवर अनेक प्रकारे आरोप झाले. 1986मध्ये इंडियन एक्सप्रेस वृत्तपत्राने धीरूभाईविरूद्ध व्यापक मोहीम सुरू केली. या मोहिमेमध्ये धीरुभाईंवर विविध गंभीर आरोप केले गेले. dhirubhai ambani politics 

धीरूभाई आपले व्यावसायिक संबंध आपल्या व्यावसायिक प्रतिस्पर्ध्यांना संपवण्यासाठी वापरतात. हा मुख्य आरोप होता. फक्त इतकेच नाही, की धीरूभाईचे पाकिस्तानशी संबंध आहेत, हा आरोप होता. काही काळानंतर हे सर्व आरोप निराधार ठरले. विरोधकांनी कितीही आरोप केले तरी धीरूभाईंनी कोणतीही परिस्थिती थांबवली नाही.

धीरूभाई अंबानी मृत्यू | dhirubhai ambani death

वेळ कुणालाही थांबत नाही. 1986 मध्ये, धीरूभाईला एक स्ट्रोक झाला. त्याची उजवी बाजू स्ट्रोकमुळे कमकुवत झाली. धीरूभाई यांना ब्रीच कँडी रुग्णालयात आयसीयूमध्ये सुमारे 2 आठवडे ठेवण्यात आले होते. त्यांना रुग्णालयात उत्तम उपचार उपलब्ध होते.

धीरूभाई यांच्या शरीरावर मात्र उपचारांना पाठिंबा नव्हता. 6 जुलै 2002 रोजी संध्याकाळी त्यांची प्रकृती अधिकच खालावली. धीरूभाईचे मध्यरात्री निधन झाले. दुसर्‍याच दिवशी अंत्यसंस्कारासाठी 25,000 हून अधिक लोक जमले.

आर्थिक आकडेवारी

धीरूभाई अंबानी मृत्यूच्या 4 महिन्यांपूर्वी

1. एकूण वार्षिक उलाढाल: 60,000 कोटी
2. निव्वळ नफा: 4650 कोटी
3. एकूण मालमत्ता: 55,500 कोटी

धीरूभाई अंबानी उद्योग वैशिष्ट्य

1. वार्षिक क्षमता 1.4 टन्ससह जगातील सर्वात मोठा पॅरालीन प्लॉट
2. दहा लाख टॅन वार्षिक क्षमतेसह जगातील चौथे सर्वात मोठे शुद्ध टेरिफॅथेलिक acid निर्माता वनस्पती
3. दहा लाख टॅनची वार्षिक क्षमता असलेला जगातील सहावा सर्वात मोठा पॉलीप्रोपीलीन प्लांट

Entrepreneur born - Dhirubhai Ambani

रिलायन्स समूहाचा विस्तार | reliance group of companies list in Dhirubhai's Era

या पैकी कोणत्या क्षेत्रात धीरूभाई अंबानी यांनी व्यवसाय केला? In which of these areas did Dhirubhai Ambani do business?

 1. पेट्रोकेमिकल्स

 

 2. फायबर इंटरमीडिएट

 3. तेल आणि वायू

 4. परिशिष्ट आणि विपणन

 5. विमा कंपनी

 6. Infocom

 7. सिंथेटिक फायबर

 8. श्रेणी

 9. वित्तीय सेवा गट

 १०. वीज निर्मिती क्षेत्र

 11. शिक्षण

धीरुभाई अंबानी जगातील सर्वात श्रीमंत मनुष्य होते का?

1.  एकूण वार्षिक उलाढाल: 60,000 कोटी
2.  निव्वळ नफा: 4650 कोटी
3.  एकूण मालमत्ता: 55,500 कोटी

 

धीरूभाई अंबानी 10 कोट्स dhirubhai ambani quotes  धीरुभाई अंबानी के अनमोल विचार :

 # 01 आपल्या ध्येयावर लक्ष केंद्रित करा, परिस्थिती कितीही कठीण असली तरीही. कठीण परिस्थितीशी जुळवून घेण्याची सवय लागा. त्यामुळे प्रत्येक आव्हान संधी असेल.

 # 02 आपल्या प्रगतीसाठी काल, आज आणि उद्याच्या योग्य समतोल प्रामाणिकपणे कार्य करणे आपल्या प्रगतीसाठी आवश्यक आहे.

 # 03 आपल्याला स्वतःचा मार्ग शोधावा लागेल.आपल्या समस्या सोडविण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करणे ही यशाची पहिली आणि सर्वात महत्वाची पायरी आहे.आपल्या समस्या सोडवण्याचा प्रयत्न करण्यासाठी प्रयत्न करणे ही यशाची पहिली आणि सर्वात महत्वाची पायरी आहे.

 # 04 यशाचा पाठलाग करण्याची गरज नाही. आपण दृढनिश्चयपूर्वक आपल्या कार्यावर लक्ष केंद्रित केल्यास, यश आपले अनुसरण करेल.

 # 05 विचार करणे ही शक्ती आहे. विचार नेहमीच उच्च, वेगवान आणि इतरांपेक्षा पुढे असले पाहिजेत. विचार कोणाच्याही मालकीचे नसतात. केवळ विचारांच्या पायावरच आपण यशाची भव्य इमारत तयार करू शकतो.

 # 06 काम करण्याची उत्सुकता वाहायला हवी. या उत्सुकतेचा उपयोग दर्जेदार काम करण्यासाठी केला पाहिजे.

 # 07 आपल्या जीवनातून अशक्य शब्द काढा. निराशा दूर होते आणि यश निश्चित करण्यासाठी नवीन विचार तसेच नवीन ऊर्जा तयार होते.

 # 08 यशस्वी होण्यासाठी आपणास जोखीम घेण्यास तयार रहा. अर्थात, आपण आपल्या विवेकचा वापर करण्याची सवय लावावी लागेल.

 # 09 आम्ही गुंतवणूक करतो आणि इतरही करतात. आपल्याला इतरांनी केलेल्या गुंतवणूकीपेक्षा अधिक नफा हवा असल्यास उत्पादनास उच्च दर्जाचे असावे.

 # 10 स्तुती करण्यापेक्षा टीकेला जास्त महत्त्व दिले पाहिजे.म्हणजे आपण चुका सुधारू शकतो.

धन्यवाद "उद्योजकांचा जन्म - धीरूभाई अंबानी | Entrepreneur born - Dhirubhai Ambani" वाचल्याबद्दल!!